Praktijk
Tteam onderscheidt zich van massage – die op spieren is gericht – doordat het inwerkt op het celniveau en het zenuwstelsel. Als we in praktijk kijken hoe we dit gegeven kunnen toepassen op paarden, moeten we beginnen bij het begin.
Paarden die angst of pijn hebben, reageren hierop vanuit hun instinct. Ze kunnen daar volgens de TTeam op vier manieren op reageren:
- door te vluchten (flight)
- te vechten (fight)
- te verstijven (freeze)
- of flauw te vallen (faint)
Vaak worden paarden die een van deze reacties vertonen – en wie heeft dat nog nooit meegemaakt – ten onrechte beschuldigd van opzettelijk verzet. Wanneer je echter weet dat deze reacties een neurologische – door het zenuwstelsel bepaalde – achtergrond hebben, is duidelijk dat een paard dit gedrag vertoont ondanks zichzelf. Door het gebruik van lichaamsbewustzijnstechnieken om een impuls via een nieuwe weg te geleiden, kan zo’n paniekreflex overwonnen worden. Positieve resultaten zijn te bereiken bij angst, pijn, rugklachten maar ook bij problemen als bijten, slaan, gedragsproblemen, trailerladen of bij het voorbereiden op dierenarts.
Voorbeeld
Een vluchtreflex heeft de volgende kenmerken:
- het paard houdt het hoofd hoog
- de rug wordt weggedrukt
- er is sprake van angst
- hoog adrenalinegehalte
- een oppervlakkige ademhaling
- klaar om weg te rennen
Als ruiter heb je het gevoel dat je niet meer in beeld bent. We willen dus graag deze vluchtreflex uitschakelen. Met andere woorden:
- het hoofd laag
- de rug bol
- ontspanning
- normaal adrenalinegehalte
- goede ademhaling
Er zijn heel wat manieren om te zorgen dat je paard in de gewenste ontspannen toestand komt/blijft. Door Ttouches en strijken (alsook grondwerk) kan je het paard helpen waardoor hij anders gaat reageren en meer vertrouwen krijgt in omgeving/situatie.
Strijken
Hierbij worden strijkende bewegingen gemaakt, over het hele lichaam van boven naar beneden toe (en met de hoeven!) om het paard meer – besef van – verbinding met de grond te laten krijgen. Tevens wordt daarbij het hoofd omlaag gebracht waardoor ontspanning mogelijk wordt. Let op de houding van de leidende persoon. Bij het strijken wordt gebruik gemaakt van een lange witte zweep die werkt als verlengstuk van de armen, dus pertinent niet als middel om mee te straffen.
Ttouchen
De techniek van het TTouchen is door iedereen te leren. Door eerst op een ander mens te oefenen kan je informatie krijgen over jezelf, hoe je werkt. Een mens kan je vertellen wat hij/zij voelt, hoe je druk is, of je te hard, snel, langzaam gaat. De techniek van het TTouchen is makkelijk te leren, het gevoel zit gewoon in jezelf. Je paard vertelt je als je eenmaal met hem bezig gaat door zijn manier van reageren hoe hij het ervaart. Belangrijke factoren bij je te werk gaan zijn je eigen houding, je adembaling en uitstraling. Ademen en bewust bewegen komen terug in alles wat je met je paard doet, dat geldt niet alleen voor het TTouchen maar ook voor het grondwerk en het rijden.
Voor je je paard gaat Ttouchen, doe je een onderzoek met je handen om informatie over je paard te krijgen. Je kan door met vlakke hand je paard af te strijken warme of koude plekken opsporen, voelen of er spieren strak staan of los zijn, pijn en gevoeligheid vaststellen. Ook kan je door je handen in de vorm van een berenklauwtje te gebruiken op de aangegeven drukpunten, informatie over je paard krijgen. Verbind daar niet meteen conclusies aan maar probeer er alleen achter te komen hoe je paard in zijn lijf zit.
Basisttouches
De basis-TTouches waaruit Linda Tellingtonjones de andere aanrakingen heeft ontwikkeld zijn de TTouches met de namen Wolken-panter (Clouded Leopard) en Liggende Panter (Lying Leopard). Ze kunnen onder meer toegepast worden bij stress, spierpijn of overgevoeligheid. Een probleem waarbij deze TTouches goed ingepast kunnen worden is bijvoorbeeld zadel-dwang.
Probleemgedrag kan vele oorzaken hebben en het is onze taak om deze op te sporen en op te lossen. Dat zijn we gewoon verplicht aan onze viervoeter. Ongewenst gedrag kan voortkomen uit te weinig beweging, verkeerde voeding, stalling, te weinig contact (het paard is een kuddedier!), zadel, tanden/kiezen, maar ook door de verkeerde omgang van de mens. Het lezen en interpreteren van gedrag vergt kennis, tijd, creativiteit, gevoel en doorzettingsvermogen. Bedenk dat kijken, observeren, wachten enz. ook genieten van je paard is!
The Basic Ttouch
Alles wat de Kracht van de Wereld doet, wordt gedaan in een cirkel. De hemel is rond en ik heb gehoord dat de aarde rond is als een bal en de sterren ook. Als de wind op zijn krachtigst is, wervelt hij. Vogels maken ronde nesten want hun religie is dezelfde als de onze. De zon komt op en gaat onder in een cirkel. De maan doet hetzeltde en beide zijn rond. Zelfs de seizoenen vormen een grote cirkel in hun wisseling en komen altijd terug bij waar ze waren. Het leven van een mens is een cirkel van kindertijd naar kindertijd. En zo is de cirkel overal waar kracht beweegt.
Triggerpunten
Wat zijn triggerpunten?
Triggerpunten zijn bepaalde kleine plaatsen in een spier die bij lichte druk een pijnreactie geven. Typisch is de uitstralende pijn naar een of meerdere spieren, die daarom niet direct aan het triggerpunt grenzen. Zo kan je bijv. een pijnlijke samentrekking in schouderspieren zien bij prikkeling van een triggerpunt ter hoogte van de schoft. Als oorzaak wordt meestal een directe spier- of gewrichtsbeschadiging, chronische spieroverbelasting of langdurige onderkoeling gezien. Triggerpunten kunnen de pijnzenuwvezels stimuleren.
Een latent triggerpunt is een triggerpunt waarbij de stimulatie niet voldoende is om een pijnreactie te veroorzaken. Bij actieve triggerpunten is de zenuwstimulatie zo erg dat steeds stralingspijn te localiseren is. Latente triggerpunten kunnen door kleine impulsen zoals overrekking, directe overbelasting of immobilisatie actief worden. Door stofwisselingsstoornissen in dit groepje spiercellen gebeurt de energielevering overwegend anaeroob, wat zorgt voor een hoger lactaatgehalte; het proces in de spiervezel komt in een vicieuze cirkel terecht, wat weefselbeschadiging en spasticiteit veroorzaakt. Een triggerpunt is dus in feite een groepje spiercellen dat in spastisch samengetrokken toestand verkeert. Het kan gevoeld worden als een kleine strakke band.
Een triggerpunt is meestal gelocaliseerd op de overgang van spier naar pees. Bij een paard kunnen triggerpunten ontstaan door direct trauma of plotse overspanning, door onaangepaste training, door herhaald microtrauma, bijv. van het zadel, door voortdurende contractie (stress…). Het gevolg van een triggerpunt is dat het paard een pijnsensatie in die spier krijgt voordat de normale strekking van de spier bereikt is. Andere spiergroepen proberen dan de pijnlijke beweging over te nemen, met mogelijk secundaire triggerpunten in die spieren tot gevolg.
De triggerpunten die bij paarden voorkomen werden in kaart gebracht. De locatie is echter niet absoluut: een triggerpunt kan gemakkelijk 10 à 20 cm verder voorkomen dan op de kaart aangeduid. Sommige triggerpunten zijn wel typisch voor bepaalde oorzaken.
Triggerpunten verdwijnen niet spontaan of door rust. Als de oorspronkelijke oorzaak al lang verdwenen of genezen is, kan het zijn dat je paard nog altijd last heeft van die triggerpunten. Recent ontstane triggerpunten kunnen met fricties of diepe massages behandeld worden. Hierdoor ontstaat een plaatselijk verhoogde bloedcirculatie die voor betere resorptie van de afvalstoffen zorgt. Hoe je hierbij tewerk gaat, kan je vinden in het boek van Jack Meagher, Beating muscle injuries in horses, waar alle triggerpunten stuk voor stuk beschreven staan.
Langer bestaande triggerpunten zijn door manipulatie echter nauwelijks te beïnvloeden. Hier moeten we onze toevlucht nemen tot biotherapie of biopunctuur. Het principe is als volgt: De pijnimpulsen die triggerpoints veroorzaken worden langs A-delta zenuwvezels (snelle pijn) en C-zenuwvezels (trage pijn) geleid. Door stimulatie van deze A-delta zenuwvezels kan je pijnsensatie in de C-zenuwvezels blokkeren. De A-delta zenuwvezels kunnen gestimuleerd worden door het inbrengen van naalden, zonder daarbij iets in te spuiten, het zogenaamde “dry needling”. Een triggerpunt zelf kan vrij diep liggen, maar de A-delta-vezels liggen vrij oppervlakkig zodat de naald maar een paar mm. diep moet ingebracht worden. Het paard kan een korte reactie tijdens het inbrengen vertonen, maar na 30 seconden is elke pijnreactie meestal verdwenen.
Om een langer aanhoudend resultaat te krijgen kan je ook een kleine hoeveelheid van bepaalde producten injecteren, zoals zout water, Traumeel of een langwerkend jodiumpreparaat.
De behandeling moet soms herhaald worden, maar dit kan meestal met langere tussenpozen. Er kunnen meerdere triggerpunten tegelijk behandeld worden. Belangrijk is evenwel dat ook de oorzaak van de triggerpunten verdwenen of genezen is. Zo kan je met hoefproblemen triggerpunten in de schouderspieren krijgen. Zolang die hoefproblemen niet van de baan zijn, zullen die triggerpunten dan ook blijven terugkeren.
